Sepsa- z czym się mierzymy?

Dziś zaczyna się weekend 31. Finału WOŚP, który w tym roku poświęcony jest zbiórce na leczenie sepsy. Miliony ludzi co roku umierają na tą chorobę, którą nie tak łatwo zdiagnozować i często mylona jest z innymi dolegliwościami. Szacuje się, że przyczyną ponad 20% wszystkich zgonów na świecie jest właśnie sepsa, z czego połowa ofiar choroby to dzieci. Poprosiliśmy dr Beatę Szymczyk Hałas z Londynu o wyjaśnienie, czym jest ta choroba. Dr Beata wspomina, że jako pediatra zakaźnik i epidemiolog wciąż widuje dzieci z objawami choroby, która niestety wymaga natychmiastowego leczenia.

Czym jest sepsa?

Sepsa, czyli inaczej posocznica nie jest chorobą, tylko zespołem objawów organizmu pojawiających się w odpowiedzi na zakażenie.

Jest to gwałtowna, nadmierna reakcja układu odpornościowego człowieka, która może pojawić się w wyniku zakażenia krwi bakteriami, grzybami, a także wirusami.

Co ważne- sepsą nie można się zarazić. Można zarazić się drobnoustrojem, który może prowadzić do ciężkiego zakażenia i jego rozsiewu na cały organizm.

Sepsa jest obrazem uogólnionego zakażenia organizmu i jest to stanem bezpośredniego zagrożenia życia.

Możemy rozróżnić dwa rodzaje sepsy:

1 –sepsa szpitalna częstsza u dorosłych

2-sepsa pozaszpitalna- często występuje u osób zdrowych, bez chorób przewlekłych, bez czynników ryzyka. Najczęściej chorują dzieci (do 5. roku życia), nastolatki i młodzi dorośli(16-24 r.ż), rzadziej osoby starsze.

Kto jest narażony najbardziej?

Objawy sepsy mogą wystąpić u każdego, jednak najbardziej sprzyjają temu zaburzenia odporności i/lub brak śledziony.

W sepsie szpitalnej dochodzi do rozsiewu bakterii z ogniska zakażenia w organizmie chorego.

W 80 proc. przypadków źródłem zakażenia jest układ oddechowy, moczowo-płciowy lub jama brzuszna.

Najczęściej u pacjentów:

– po operacjach

-z chorobami przewlekłymi (nowotwory, cukrzyca, niedobory odporności)

-sztucznie wentylowanych

-żywionych dojelitowo

-w czasie długiego leczenia antybiotykami.

-z cewnikami

– z protezami

–z wszczepionymi urządzeniami

-po przetoczeniach krwi i preparatów krwiopochodnych.

Bakterie odpowiedzialne za zakażenie

Sepsę szpitalną najczęściej wywołują następujące bakterie: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Acinetobacter baumanii, Staphylococcus aureus i inne gronkowce oraz paciorkowce

Bakterie wywołujące sepsę pozaszpitalną:

Neisseria meningitidis, meningokoki, które powodują najcięższy przebieg choroby,
Streptococcus pneumoniae, pneumokoki,
Haemophilus influenzae, wywołuje tzw. choroby hemofilusowe,
Streptococcus pyogenes(paciorkowiec ropotwórczy),
Salmonella.

Do zakażenia tymi bakteriami dochodzi drogą kropelkową ( od osoby ,która jest zdrowa , nie ma objawów , jest tylko nosicielem tej bakterii w nosie lub w gardle) lub przez kontakt bezpośredni(pocałunki,picie z jednego kubeczka) .

Zakażeniu sprzyjają duże skupiska ludzi( internaty,jednostki wojskowe, dyskoteki).

Małe dzieci najczęściej zakażają się od starszego rodzeństwa, rodziców, nań,osób ,które nie mają objawów.

Na co zwrócić uwagę?

Sepsa na początku choroby jest trudna do rozpoznania.

Występują objawy grypopodobne, podobne do przeziębienia.

Objawy zwykle pojawiają się nagle, u osoby wcześniej zdrowej, stan pacjenta szybko się pogarsza.

Na co zwrócić uwagę:

Gorączka powyżej 38,0 st. lub poniżej 36,0 st.
Przyśpieszenie rytmu serca powyżej 90 /min
Przyśpieszone oddychanie-więcej niż 30 oddechów na minutę
Dreszcze, poczucie zimna, spocona skóra
Rozdrażnienie, senność, bóle mięśniowe, apatia, bóle głowy, bóle kończyn
Brak apetytu.
Wysypka, często drobne, fioletowe, punktowe wybroczyny, nie znikająca po naciśnięciu.

Dobrze jest zastosować „test szklanki” – Pod wpływem ucisku szklanką wysypka nie blednie (nie zmienia koloru), nie znika, co jest dowodem, że jest to wysypka krwotoczna. Jest to sygnał alarmowy.

Ważna jest obserwacja chorego, czy stan ogólny się nie pogarsza.

Zawsze to mama jest pierwszym lekarzem swojego dziecka, to ona zauważa nietypowe zachowanie i objawy.Dziecko z niepokojącymi objawami powinno jak najszybciej znaleźć się w szpitalu.

Zakażeniom bakteriami wywołującymi sepsę pozaszpitalną można zapobiegać stosując szczepienia przeciw meningokokom, pneumokokom oraz przeciw Haemophilus influzenzae.

W UK wszystkie te szczepionki znajdują się w kalendarzu szczepień.

W Polsce w obowiązkowym kalendarzu szczepień jest szczepionka 10-walentna przeciw pneumokokom (chroniąca od 10 serotypów) oraz szczepionka przeciw Haemophilus influenzae.

Szczepionka 13-walentna przeciw pneumokokom oraz szczepionki przeciw meningokokom są szczepieniami zalecanymi, płacą za nie rodzice.

Jak podaje strona wosp.pl w ten weekend zbieramy na urządzenia medyczne umożliwiające szybką diagnostykę sepsy. Warto dodać, że w przypadku zespołu objawów zakażenia organizmu, błyskawiczna diagnoza zwiększa szansę na przeżycie pacjenta. Leczenie celowane antybiotykami jest dość proste, ale aby je rozpocząć niezbędna jest błyskawiczna diagnostyka.

„W ramach 31. Finału WOŚP planujemy kupić:

urządzenia do identyfikacji mikroorganizmów metodą spektrometrii masowej typu Maldi TOF
analizatory do diagnostyki molekularnej typu multiplex PCR do identyfikacji mikroorganizmów wraz z oznaczeniem lekooporności
analizatory do wykrywania produktów amplifikacji bakterii, grzybów oraz określania mechanizmów oporności z zastosowaniem technologii rezonansu magnetycznego
zautomatyzowane systemy posiewów próbek mikrobiologicznych
systemy do automatycznego oznaczania lekowrażliwości metodą mikrorozcieńczeń
komory laminarne do laboratoriów mikrobiologicznych.” -dodają rzecznicy WOŚP.