Zjawisko to zostało szerzej opisane w latach 90. XX wieku i według specjalistów jego badanie jest prawdziwym wyzwaniem, ponieważ wymaga jednoczesnej analizy przekazów mediów, zmian społeczno- kulturowych, psychiki oraz zachowań jednostki. Nie ma jednej, ogólnej definicji seksualizacji. Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie przyczyn owego zjawiska oraz ukazanie istoty problemu zwracając uwagę na psychologiczne konsekwencje.
Co to jest seksualizacja?
Seksualizacja polega na nadmiernym skoncentrowaniem uwagi na seksualności człowieka. Staje się najważniejszym aspektem przez, który patrzy się na innych i samego siebie, pomijając cechy osobowości i zachowania. Przejawy seksualizacji można zaobserwować w różnych obszarach codziennego życia. Niestety, społeczne konsekwencje coraz częściej skierowane są bezpośrednio do dzieci i młodzieży.
Seksualizacja stanowi przykład narzucania na młodych ludzi specyficznych norm, zasad, potrzeb, wyglądu i zachowań należących do świata dorosłych.
Przyczyn seksualizacji należy poszukiwać wśród społecznych i kulturowych przemian ostatnich lat. Są nimi zmiany związane z rozumieniem i podejściem do okresu dzieciństwa, nowych ról, jakie obecnie pełni dziecko oraz bagatelizowaniem i krytykowaniem edukacji seksualnej w placówkach edukacyjnych.
Coraz częściej możemy zaobserwować, iż postać dziecka znajduje się w centrum zainteresowania kultury i społeczeństwa. Stopniowo dochodzi do zacierania się granic pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, na skutek czego dzieci szybciej dorośleją, a wartości, zachowania i wizerunki ze świata dziecka zostają przeniesione w dorosłość. Zamiana ról na płaszczyźnie dziecko – dorosły jest również coraz bardziej podkreślana w obszarze wyglądu zewnętrznego. Dzieci są stylizowane jak osoby dorosłe, w konsekwencji zaciera się granica pomiędzy dojrzałością a niedojrzałością.
Kolejna niebezpieczna rola w jaką weszło dziecko polega na byciu odbiorcą dla mediów. Na przestrzeni 20 lat znacząco rozwinęły się usługi telewizyjne, prasowe, radiowe i przede wszystkim internetowe skierowane do młodych ludzi. Zainteresowani odbiorcy zdecydowanie szybciej opuszczają dziecięcy świat przekazów i mają kontakt z obrazami i treściami skierowanymi do grupy dorosłych. Zatem coraz częściej oswajają się z informacjami – w tym treściami erotycznymi i pornograficznymi – nieadekwatnymi do ich potrzeb, intelektu oraz rozwoju.
Trzy wymiary seksualizacji:
- Społeczny – seksualizowane treści na przestrzeni publicznej, np. filmy, teksty piosenek, muzyka, teledyski, reklamy, zabawki i odzież dla dzieci.
- Interpersonalny – w relacjach interpersonalnych różne osoby mogą zachęcać dzieci do bycia obiektem atrakcyjnym seksualnie, np. konkursy piękności dla dziewczynek i chłopców.
- Samoseksualizacja – dzieci spotykają się z akceptacją na prezentowany przez siebie wygląd i zachowanie. Z czasem zaczynają myśleć o sobie w kategoriach obiektów seksualnych.
Co dalej? Jaki wpływ ma na dziecko seksualizacja od małego?
Konsekwencje oddziałują na okres dorosłości kobiet i mężczyzn. Istotnie wpływają na samoocenę, zdrowie psychiczne i relacje między ludźmi. Negatywny obraz siebie oraz kompleksy budowane od najmłodszych lat o wiele trudniej zmienić w przyszłości. Brak akceptacji siebie prowadzi do korzystania z operacji plastycznych i zabiegów inwazyjnych, które obecnie są coraz bardziej popularne wśród dzieci i młodzieży.
Uprzedmiotowienie dzieci – w tym głównie dziewczynek – przyzwala na przemoc i wykorzystanie seksualne ze strony starszych rówieśników i dorosłych, mogą pojawiać się zachowania seksistowskie.
Konsekwencje seksualizacji mogą dążyć w odmiennym kierunku utrudniając ukształtowanie autentycznych związków ze względu na ciągłe podkreślanie atrakcyjności i seksapilu.
Perfekcyjny wygląd oraz wymagania w stosunku do płci przeciwnej utrudniają stworzenie intymnej i bliskiej relacji opartej na silnej dojrzałej więzi.
Natomiast konfrontowanie siebie z seksualizowanymi treściami i popularnym wizerunkiem stawia ciało, myśli i towarzyszące emocje związane z własną atrakcyjnością na pierwszym miejscu. Na skutek czego młode osoby podejmują ciągłą walkę, goniąc za ideałem, popadając w skrajności, depresje i zaburzenia odżywiania.
Seksualizacja prowadzi do wielu następstw odczuwanych przez społeczeństwo, ale najmłodsze grupy odbiorców mają najmniejsze szanse obrony przed jej szkodliwymi konsekwencjami. Nie zapominajmy, że dzieci i młodzież są istotami seksualnymi, ale ich seksualność w znaczącym stopniu różni się pod wieloma względami od seksualności osób dorosłych. Bądźmy świadomi i zwracajmy uwagę na powyższe aspekty, które przyczyniają się do zjawiska seksualizacji wśród dzieci i młodzieży.
Weronika Grzelak
Weronika jest z wykształcenia psychologiem klinicznym. Obecnie w trakcie specjalizacji na seksuologa klinicznego. Prowadzi indywidualne konsultacje psychologiczne z dziećmi i osobami doświadczającymi różnych kryzysów i trudności. W projekcie Akademia Kobiety PPA dzieli się swoją wiedzą, poruszając tematy związane z seksualnością człowieka na różnych etapach życia, zwracając uwagę na relacje międzyludzkie z perspektywy pełnienia różnych ról w życiu kobiet. Akademia Kobiety jest programem edukacyjno-szkoleniowym utworzonym przez Justynę Kulczyk, który ma na celu wzmocnienie świadomości i wiedzy Polek mieszkających w Zjednoczonym Królestwie. Strona: https://polishpsychologists.org/akademia-kobiety/
