Od kilku tygodniu pojawia się coraz więcej doniesień o przypadkach małpiej ospy, która atakuje dorosłych w Wielkiej Brytanii, Francji, we Włoszech, w Portugalii, w Hiszpanii, Szwecji, USA, Kanadzie, i w Australii. Do 19 maja było potwierdzonych 33 przypadków, 42 natomiast są obecnie badane. W Wielkiej Brytanii potwierdzono na tą chwile 9 przypadków. Naukowcy jednak biją na alarm, twierdząc, że tych przypadków będzie coraz więcej.
Czy grozi nam kolejna epidemia?
Choroba ta przedostała się do Zjednoczonego Królestwa najprawdopodobniej z zachodniej lub centralnej Afryki, a rozprzestrzenia się dzięki myszom, szczurom i wiewiórkom. Można się nią zarazić poprzez kontakt z ich płynami ustrojowymi. Chorobą można się także zakazić przez zjedzenie mięsa zarażonego zwierzęcia, jeśli nie zostało ono poddane odpowiednio długiej obróbce cieplnej lub w rzadkich przypadkach- poprzez dotykanie zainfekowanego zwierzęcia. Nieco mniej popularną drogą zakażenia są te przenoszone z człowieka na człowieka i aby do niego doszło trzeba by użyć tych samych ubrań, spać w tej samej pościeli lub dotknąć wyprysków czy strupów, w bardzo rzadkich przypadkach wirus może się również przenieść drogą kropelkową poprzez kasłanie czy kichanie, dłuższy kontakt z osobą zakażoną.
Choć zakażenie się od drugiego człowieka jest niezwykle rzadkie, UKHSA (UK Health Security Agency) donosi, że większość zarażonych- 57%- to osoby homoseksualne. Jednakże nie uważa się na chwilę obecną, że jest choroba przenoszona drogą płciową, a winą za taki stan rzeczy obarcza się raczej długotrwałe dłuższy kontakt ze skórą osoby zakażonej. Na tą chwilę zalecane jest powstrzymanie się od podróży do zachodniej i centralnej części Afryki. Pierwszy potwierdzony przypadek brytyjski zakaził się chorobą najprawomocniej w Nigerii. Do szpitala został przyjęty 6 maja i został już wypisany.
Na terenie Afryki, kiedy następuje wzrost zakażeń, 1 na 10 osób umiera. Ta przerażająca statystyka dotyczy jednakże jednej odmiany choroby, zwanej Kongo. Inna jej odmiana, w tym ta wykryta w Wielkiej Brytanii, kończy się śmiercią w przypadku 1 osoby na 100. Choroba zwykle przebiega nieco bardziej dramatycznie u dzieci lub podczas gdy organizm jest osłabiony np. podczas ciąży.
Na co należy zwrócić uwagę?
Pierwsze objawy pojawiają się zwykle 5 do 21 od zakażenia i obejmują one:
- Wysoką gorączkę
- Ból głowy
- Ból mięśni
- Powiększone węzły chłonne
- Dreszcze
- Zmęczenie
Następnie pojawiają się czerwone plamy. Zazwyczaj zaczyna się od twarzy, gdzie jest najwięcej wyprysków, później schodzą one niżej. W większości przypadków zmiany pojawiają się na rękach i stopach, na śluzówkach, genitaliach, spojówkach i rogówkach. Wysypka rozwija się od plamek do grudek, pęcherzyków (zmian wypełnionych przezroczystym płynem), krost (zmian wypełnionych żółtym płynem), do strupków, które wysychają i odpadają. Może się pojawić od kilku do kilku tysięcy zmian. Objawy zwykle ustępują po upływie około 2 do 4 tygodni.
Etapy rozwoju zmian przy ospie małpiej, źródło: gov.uk
Leczenie ospy małpiej jest jedynie objawowe, choć pacjenci zwykle są kierowani do specjalistycznego szpitala zakaźnego, aby uniknąć zakażenia innych. Tam pobierana jest próbka, która jest wysyłana do specjalnego laboratorium, aby potwierdzić zakażenie.
Czy ospie małpiej można zapobiec lub ją leczyć?
Obecnie nie ma specyficznego leku, który stosuje się w leczeniu małpiej ospy. Zazwyczaj objawy są na tyle łagodne, że leczy się je popularnymi dostępnymi lekami. W kilku przypadkach zastosowano leki przeciwwirusowe stosowane do leczenia innych rodzajów ospy. Lek, który uważany jest za skuteczny w przypadku tej specyficznej odmiany, jak potwierdzają badania laboratoryjne, to Tecovirimat, stosowany jedynie w kilku miejscach w trudnych przypadkach jako IND (Investigational New Drug Application), czyli nowy obiecujący lek, który nie jest jeszcze w pełni zatwierdzony.
W celu zapobiegania chorobie można stosować szczepionki przeciwko ospie wietrznej- Jynneos, Imvanex czy Imvamune, które są zatwierdzone do stosowania u osób dorosłych. Do użytku dopuszczona jest także tzw. szczepionka żywa- ACAM2000, zwykle stosowana w przypadku ospy wietrznej, ale obecnie zalecana również dla odmiany małpiej. W przypadku dzieci można użyć szczepionki przeciwko ospie wietrznej (skutecznej aż w 85% przeciwko każdej odmianie ospy), której w Wielkiej Brytanii już niestety nie stosuje się rutynowo od 1971 roku. Choć prawdopodobnie nie grozi nam epidemia, wzrost ilości przypadków małpiej ospy może zaowocować powrotem rutynowej szczepionki przeciwko ospie jako obowiązkowej. Choć nie ma powodu do paniki w chwili obecnej, warto zwracać uwagę na niecodziennie objawy i w razie podejrzewania ospy małpiej- zgłosić się jak najszybciej do lekarza lub zadzwonić pod numer 111, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby.
